Τα διαφορετικά συμφέροντα γύρω από την παραγωγή και τη διάθεση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ διατηρούν μια θολή εικόνα για το μοναδικό μεταποιητικό προϊόν τροφίμων της χώρας που στέκεται με αξιώσεις στις διεθνείς αγορές και έχει προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης.
Το πρώτο τετράμηνο του 2024 οι συνολικές εξαγωγές αγαθών παρουσίασαν άνοδο 13,3% και έφτασαν στα €630,7 εκατ. με κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα της Κύπρου να είναι τα καύσιμα με €216,7 εκατ., το χαλλούμι με €118 εκατ. και τα φάρμακα με €109,8 εκατ. Το 2023 η αξία των εξαγωγών ανήλθε σε €313,28 εκατ., από €162,4 εκατ. το 2017.
Σήμερα το μεσημέρι η Συντονιστική Επιτροπή Αγελαδοτρόφων θα έχει συνάντηση με τον αναπληρωτή επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, με τον οποίο θα συζητήσει τις θέσεις της, οι οποίες εστιάζουν στην ενίσχυση των Τ/Κ παραγωγών θέτοντας ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού. Οι αγελαδοτρόφοι είχαν αρχικά ανακοινώσει την πραγματοποίηση εκδήλωσης διαμαρτυρίας στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στο Προεδρικό Μέγαρο, η οποία αναβλήθηκε μετά το κλείσιμο του ραντεβού με τον αναπληρωτή επικεφαλής της αντιπροσωπείας.
Οι αγελαδοτρόφοι ζητούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κυπριακή Δημοκρατία ίση μεταχείριση του τομέα της γαλακτοβιομηχανίας στις ελεύθερες και κατεχόμενες περιοχές.
«Θα πρέπει να εφαρμόζονται και στις δύο πλευρές γενικά για την παραγωγή χαλλουμιού ακριβώς οι ίδιες προϋποθέσεις και κριτήρια μέχρι την εξεύρεση οριστικής λύσης και την επανένωση της Κύπρου», αναφέρουν.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλώντας στον «Π», εξηγεί το καθεστώς των Τουρκοκύπριων παραγωγών και τονίζει ότι οι μόλις τρεις Τ/Κ παραγωγοί που έχουν λάβει πιστοποίηση ΠΟΠ δεν είναι επί του παρόντος σε θέση να εξάγουν στην ΕΕ λόγω μη τήρησης των προτύπων ασφάλειας τροφίμων στα κατεχόμενα.
«Απαιτείται η τουρκοκυπριακή κοινότητα να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων, πράγμα που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί», αναφέρει ο εκπρόσωπος. «Οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί υπόκεινται στους ίδιους κανόνες και στις ίδιες απαιτήσεις του καθεστώτος ΠΟΠ που ισχύουν για τους Ελληνοκύπριους παραγωγούς. Επί του παρόντος, μόνο οι παραγωγοί στις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, γεγονός που τους παρέχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Μέχρι στιγμής, μόνο 3 Τουρκοκύπριοι παραγωγοί τυριού έχουν λάβει πιστοποίηση για την παραγωγή χαλλουμιού/hellim σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΠΟΠ, σε σύγκριση με περίπου 60 Ελληνοκύπριους παραγωγούς που έχουν πιστοποιηθεί. Ωστόσο, αυτοί οι τρεις Τουρκοκύπριοι παραγωγοί δεν μπορούν ακόμη να διαθέσουν το προϊόν τους στην αγορά της ΕΕ», αναφέρει.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση που λαμβάνει η τ/κ κοινότητα, ο εκπρόσωπος σημειώνει ότι «το πρόγραμμα βοήθειας είναι η μόνη πηγή χρηματοδότησης της ΕΕ που διατίθεται στους Τουρκοκύπριους. Αντιθέτως, για τους Ελληνοκύπριους υπάρχουν πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Το πρόγραμμα δράσης του 2024 στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας της ΕΕ χορηγεί 6,5 εκατ. ευρώ όχι μόνο για τη στήριξη της εφαρμογής του καθεστώτος ΠΟΠ του χαλλουμιού/hellim, αλλά και για τη βελτίωση των προτύπων αγροτικής ανάπτυξης και ασφάλειας των τροφίμων εν γένει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η χρηματοδότηση αυτή δεν διοχετεύεται στο σύνολό της στον γαλακτοκομικό τομέα. Τα κονδύλια που διοχετεύονται στους Τουρκοκύπριους παραγωγούς χαλλουμιού/hellim αποσκοπούν στο να τους βοηθήσουν να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων, ώστε να καταστεί δυνατή η διάθεση των προϊόντων τους στην αγορά της ΕΕ».
«Η Επιτροπή», προσθέτει, «δεν παρέχει εισοδηματική στήριξη στους Τουρκοκύπριους παραγωγούς ούτε άμεσες ενισχύσεις που συνδέονται με τα επίπεδα παραγωγής γάλακτος».
Από το 2021, όταν τέθηκε σε εφαρμογή το καθεστώς ΠΟΠ του χαλλουμιού/hellim, η Επιτροπή έχει διαθέσει 36 εκατ. ευρώ ενωσιακής χρηματοδότησης -κατά μέσο όρο 9 εκατ. ευρώ ετησίως- στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για τη στήριξη της ευθυγράμμισης με τα πρότυπα της ΕΕ στον τομέα της υγείας των ζώων και της ασφάλειας των τροφίμων.
«Τα μέτρα αυτά ωφελούν ολόκληρο το νησί, καθώς οι ζωικές ασθένειες δεν γνωρίζουν σύνορα και δεν σταματούν στην Πράσινη Γραμμή», τονίζει ο εκπρόσωπος στον «Π».
